„Należę do tych, którzy myślą,
że nauka jest rzeczą wielkiego piękna”
Nasz patron
Maria Skłodowska – Curie
Maria Skłodowska-Curie urodziła się 7 listopada 1867 r. w Warszawie jako piąte, ostatnie dziecko Władysława i Bronisławy Skłodowskich.
Maria uczęszczała początkowo do szkół prywatnych, potem do rządowych, by mieć pełnoprawne świadectwo. W 1883 r. zdała maturę, uzyskując złoty medal. Niestety jakokobieta nie miała wstępu na wyższe studia, a na wyjazd do Paryża nie pozwoliły jej wówczas środki finansowe. W 17 roku życia Maria opuściła dom rodzinny i wyjechała do wsi Szczuki, aby objąć posadę prywatnej nauczycielki .W 1891 wyjechała na studia do Paryża. Żyła wówczas w bardzo trudnych warunkach finansowych (miała do dyspozycji 40 rubli na miesiąc), raz nawet zdarzyło się jej zemdleć z głodu i wycieńczenia.
W Paryżu uczęszczała na wykłady z matematyki i z fizyki w Sorbonie. Po roku studiów otrzymała z pierwszą lokatą licencjat z fizyki. Na wakacje wyjechała do Polski. Po powrocie kontynuowała studia. Wiosną 1894 poznała Piotra Curie, syna lekarza, który jako młody naukowiec pracował w Szkole Fizyki i Chemii. W lipcu otrzymała licencjat z matematyki, po czym wyjechała do Polski nie mając pewności czy jeszcze wróci za granicę. Prowadziła jednak ożywioną korespondencję z Piotrem Curie, który namawiał ją do dalszych studiów we Francji. W Krakowie czyniła bezskuteczne starania o asystenturę na UJ.
26 lipca 1895 Maria Skłodowska i Piotr Curie wzięli ślub w Sceaux. Po ogłoszeniu przez H. Becquerela 28 października 1896 odkrycia promieniowania uranu podjęli badania, czy podobnej własności nie wykazują inne minerały. W 1898 Maria i Piotr Curie dokonali odkrycia nowych pierwiastków promieniotwórczych. Pierwszy nazwali polonem na cześć ojczyzny Marii, drugi radem.
W 1899 Maria i Piotr Curie ogłosili komunikat o odkryciu elektryczności indukowanej, którą wywołuje rad. Rząd austriacki na wniosek Wiedeńskiej Akademii Umiejętności umożliwił imnabywanie blendy smolistej z odpadków kopalni w Jachimowie (Czechy).
W 1900 Uniwersytet w Genewie zaproponował Piotrowi Curie katedrę fizyki oraz oficjalne stanowisko dla Marii. Pozostali jednak w Paryżu. Jemu zlecono wykłady w Sorbonie, ona zaś otrzymała posadę nauczycielki w seminarium żeńskim w Sévres. Nie przerywali badań w laboratorium. W 1901 Maria i Piotr Curie ogłosili pracę „O ciałach promieniotwórczych”
23 czerwca 1903 Maria przedstawiła swą pracę doktorską „Badania nad ciałami promieniotwórczymi” i przeprowadziła jej obronę w Sorbonie. Egzaminatorzy do zdobytego przez nią tytułu dodali „tres honorable” (bardzo zaszczytnie).
W listopadzie Maria i Piotr Curie otrzymali medal Davy’ego, jedno z najwyższych brytyjskich odznaczeń naukowych.
10 grudnia Akademia Nauk w Sztokholmie ogłosiła, że nagrodę Nobla z fizyki na rok 1903 przyznano w połowie małżeństwu Curie, a w połowie H. Becquerelowi za pracę w dziedzinie promieniotwórczości. Odkrycie radu daje początek nowej nauki nazwanej promieniotwórczością. Rok później otrzymali jeszcze jedną nagrodę „Ozyrysa”. 20 tys. franków z przyznanej im kwoty Maria przeznaczyła na wykończenie Sanatorium Dłuskich w Zakopanem.
16 kwietnia 1906 roku Piotr Curie zginął w katastrofie.
Maria otrzymała katedrę fizyki po mężu. Była pierwszą kobietą w dziejach Francji, która otrzymała stanowisko w szkolnictwie akademickim. W 1908 roku uzyskała tytuł profesora zwyczajnego.
W 1911 roku dostała powtórnie nagrodę Nobla, tym razem w dziedzinie chemii.
W maju 1913 roku wzięła udział w uroczystym otwarciu pracowni promieniotwórczej w Warszawie. Wygłosiła tam wówczas inauguracyjny wykład, pierwszy raz wykładając po polsku. Niedługo wyjechała do Szwajcarii, gdzie odbywała wspólne wycieczki w Alpy z córkami i prof. Einsteinem.
Podczas wojny 1914 pracowała w szpitalach wojskowych, zorganizowała kilka stacji radiologicznych. Przy pomocy Czerwonego Krzyża i Wojskowego Wydziału Zdrowia jeździła po kraju, szkoliła innych. Pomagała jej wówczas siedemnastoletnia córka Irena, studentka Sorbony i pielęgniarka. W pracy zetknęła się z królem belgijskim Albertem i królową belgijską Elżbietą . Podziwiała ich troskę o rannych.
Po wojnie wróciła do pracy naukowej. W 1918 roku dla rządu włoskiego badała zasoby rud promienistych Włoch. W 1921 roku udała się do Ameryki, gdzie została zaproszona wraz z córkami. W Nowym Jorku otrzymała doktorat honorowy Uniwersytetu Columbia.
W 1924 Maria Skłodowska – Curie otrzymała honorowe obywatelstwo Warszawy. W 1925 roku doprowadziła wraz z bratem dr Józefem Skłodowskim i siostrą dr Bronisławą Dłuską do powstania Towarzystwa Instytutu Radowego i uzyskała plac pod budowę przy ul. Wawelskiej. Uczestniczyła w położeniu kamienia węgielnego. Gram radu, który otrzymała jako dar rządu USA, przeznaczyła dla Polski. 29 maja wzięła udział przy otwarciu szpitala Instytutu Radowego. Był to jej ostatni pobyt w Polsce.
W 1933 dały się zauważyć pierwsze oznaki choroby, której źródłem stały się prace nad promieniotwórczością. Maria nie przejmowała się chorobą. Interesowały ją prace naukowe, własne i córki Ireny. Latem 1934 r nastąpiło pogorszenie choroby.
4 lipca Skłodowska zmarła w Sancellomoz. W 1995 r. prochy Marii Skłodowskiej-Curie i jej męża spoczęły w paryskim Panteonie.
Sławę naukową Maria Skłodowska zdobyła nie tylko odkryciem polonu i radu. Pracowała nad promieniotwórczością pierwiastków i stała się twórczynią tej dziedziny nauki. Dzięki temu poznano szereg pierwiastków obdarzonych zdolnością samorzutnej przemiany w inne pierwiastki. Obalony zatem został pogląd o substancji nierozkładalnej, jako nośniku indywidualnych cech materii. Wiedziano już wówczas, że różne pierwiastki chemiczne są zbudowane z atomów, że atomy te są dla każdego pierwiastka inne, różniące się budową, masą, właściwościami chemicznymi i że są to najdrobniejsze trwałe cząstki pierwiastka.
Maria Skłodowska-Curie była dwukrotną laureatką nagrody Nobla. Raz z dziedziny fizyki w 1903r. wraz ze swym mężem za odkrycie polonu i radu, powtórnie zaś w 1911 r. z dziedziny chemii za wyodrębnienie w stanie czystym preparatów radu oraz radu w stanie metalicznym.
